Bu çalışma, iki dilli Türk çocuklarında anlatı becerilerinin edinimini incelemektedir.
Bulgaristan. Veriler, üç grup tarafından anlatılan iki dizi resme dayalı anlatılardan oluşmaktadır.
7, 9 ve 11 yaşlarındaki Türk çocukların sonuçları, iki dilli çocukların anlatım becerileriyle karşılaştırıldı.
Bulgaristan’dan gelen Türk yetişkinleri. Temel amaç dilsel aygıtların bir tanımını vermektir.
Çocuklar bir hikayedeki karakterleri tanıtmak için kullanırlar.
Yeniden basım talepleri Hristo Kyuchukov, 145 Rakovski v4.D, apt. adresine iletilmelidir. 7, “Çeşitlilik” Balkan
Vakıf, 1000 Sofya, Bulgaristan.
66 HRISTO KYUCHUKOV
AT HİKAYESİ
AT Hikayenin ana karakteri ve tanıtılacak ilk animasyonlu referans.
En başından beri oradadır, bir çayırda koşmaktadır (ve
sahne). Resim 4’teki kazaya kadar tek aktif kahramandır.
resim 5’te pasif hale geliyor.
COW Resim 2’den itibaren görünür ancak resim 5’e kadar pasiftir. Tarafından görülüyor
ona ulaşmaya çalışan at. Büyük boyutundan dolayı algısal olarak belirgindir. Açık
resim 5 aktif hale gelir.
KUŞ Aslında 2. resimde görünüyor ve – inek gibi – tüm resimlerde görülmeye devam ediyor.
Aşağıdaki resimlerde, ancak ineğe göre çok daha az dikkat çekicidir. Aktif hale gelir
resim 5’te, ancak resim 4 ile 5 arasında kafa karıştırıcı bir sorun var
çözüldü: İlk yardım çantası nereden geliyor? Varlığını açıklamak için
Resim 4 ve 5 arasında yer alan, tasvir edilmeyen bir bölümün
Bu sırada kuşun kiti almak için olay yerinden ayrıldığı varsayılmıştır. Aynı zamanda
konuşmacının resimlerdeki (tamamen dekoratif) varlığını görmezden gelmesi mümkün 2-
4. Böyle bir durumda kuşa sanki (dinamik olarak) ortaya çıkmış gibi davranılabilir.
resim 5.
KEDİ HİKAYESİ
ANNE Resim 1’de görülen ilk karakter anne kuştur.
onun bebekleri. Hikaye başlamadan önce orada olan statik bir grup oluşturuyorlar.
Resim 2’deki anne muhtemelen kendisine yiyecek aramak için yuvadan ayrılıyor
bebekler. Beklenen yiyecekle birlikte resim 5’e geri dönüyor.
BEBEKLER Hikaye boyunca mevcutlar. Her ne kadar algısal olarak belirgin olmasalar da,
hikaye senaryosu tarafından böyle yapılırlar. Başlıca özellikleri eksikliktir
bireyselleşme ve toplam pasiflik. Hatta onların varlığından bile söz ediliyor
anneye. Çoğunlukla küresel bir NESNE (doğmak, var olmak) olarak karşımıza çıkarlar.
bakılmak, yalnız bırakılmak, kedi tarafından yenilmekle tehdit edilmek,
köpek tarafından kurtarılmak, anne tarafından beslenmek) ya da en iyi ihtimalle DENEYİMCİ olarak
(Aç olmak, korkmak, rahatlamış hissetmek). En aktif davranış
onlara atfedilebilecek şey ağlamaktır.
CAT Hikayenin en aktif ve bir bakıma ana karakteri. Şurada görünür:
resim 2 olay yerine gelerek. 2-4 numaralı resimlerde aktiftir. Son ikisinde
Resimlerde köpek kontrolü ele aldığında pasif hale gelir. Kedi eşsizdir
Hikayedeki Swarz karakteri.
KÖPEK Resim 4’te kedinin yaptığı gibi ağaca doğru geliyor. Daha sonra
5. ve 6. resimlerde aktif olarak başrolü üstleniyor. Köpek “iyi”
yavru kuşları kurtaran adam.
Prosedür
Araştırmanın amacı doğrultusunda çocukların ayrı bir odada ses kaydı alınmıştır.
okul. Hikayeyi daha küçük bir çocuğa anlatacak şekilde anlatma görevi verildi.
erkek veya kız kardeş. Çocuklarla görüşmeci arasında Karşılıklı Bilgi vardı
(MK) hikayelerin içeriği.
ÇOCUKLARIN ANLATIMLARINDA REFERANSLARI GİRİŞ 67
Çocuklara resimlere bakma ve kendi hikayelerinde tutarlı bir hikaye oluşturma görevi verildi.
ana dil – Standart Türkçeden farklı olan Bulgar Türkçesi çeşidi,
ve ikinci dil olarak Bulgarca. Makalenin ele aldığı toplam anlatı sayısı
toplam 160’a dayanmaktadır. Bu çalışmada Bulgar verileri analiz edilmemiştir.
çocukların hikayeleri yazıya geçirildi.
Konular
Araştırmaya dahil edilen toplam denek sayısı 60 iki dilli Türk çocuğuydu.
Bulgar ilkokullarındaki öğrenciler ve Tablo 1’de gösterildiği gibi iki dilli 20 Türk yetişkin.
Çocuklar genellikle evde Türkçe, okulda ise Bulgarca konuşurlar. Hepsi oradan
Bulgaristan’ın büyük bölümünün Türk azınlığın yoğunlaştığı kuzeydoğu kısmı.
Denekler iki gruba ayrılmıştır: deney grubu – EG (Türk çocukları)
ve kontrol grubu – CG (Türk yetişkinleri).
Tablo 1. Yaşa göre toplam katılımcı sayısı
Yaş Deney Grubu Kontrol Grubu
7 yaş 10 erkek +10 kız
9 yaş 10 erkek +10 kız
11 yaş 10 erkek +10 kız
Yetişkinler 10 erkek +10 kadın
Araştırma soruları
Anlatıcılık, kendi başlangıcı olan tutarlı bir metin (sözlü veya yazılı) üretme yeteneğidir.
(giriş), olay örgüsü (gelişme) ve son (sonuç). Bu çalışmada ben
İki dilli Türk çocuklarının ana dillerindeki anlatım becerilerini belirlemek gibi
Türkçe (L1). Bu soruya yanıt olarak çocuklara referansları tanıtma yeteneğini gösteriyorum.
bir anlatı ve çocukların bir karakteri tanıtmak için kullandıkları dilsel araçları analiz edecek.
Çocukların sonuçları yetişkinlerin sonuçlarıyla karşılaştırılacaktır.
Teorik arka plan
Literatüre genel bakış
Almanca konuşan çocuklar ve yetişkinler arasındaki anlatısallık üzerine yaptığı çalışmada Bamberg (1987)
Bir öyküdeki karakterleri tanıtmak için kullanılan dilsel araçları analiz eder. Onun metodolojisini takip ediyorum
Bahsedilen ilk karakterlerin analizi. Kail’e (1998) göre 9 yaş
İspanyol ve Fransız çocuklar için “belirsiz ilk sözlerin” kullanımı açısından kritik bir yıl
her iki durumda da: MK (Karşılıklı Bilgi) ve NMK (Karşılıklı Olmayan Bilgi). Tasarım
Araştırmada 9 yaş altı ve 1 yaş üstü çocuktan oluşan bir grup oluşturmaya karar verdim.
Yaş faktörünün ilk sözün kullanımını nasıl etkilediğini görmek için 9 yıl.
Türkçede kesinlik ve belirsizlik
Bilindiği gibi Türkçe Hint-Avrupa dili değildir. Ancak bizim durumumuzda Türkçe
Bulgarca (Hint-Avrupa dili) ile iletişim halinde olmak, bazı şeyler bulabilir
değişiklikler oluyor ve çocukların anlatılarına bakıldığında bu tür değişiklikler kolaylıkla tespit ediliyor68
HRISTO KYUCHUKOV
bağlı. Burada Türkçenin etkisi altındaki değişimler üzerinde durmayacağım.
Bulgarca fakat Standart Türkçenin gramer kurallarını kabul edecektir.
Hint-Avrupa dillerinden farklı kılan önemli özelliklerinden biri de,
sesli harf uyumudur. Ayrıca Türkçede yedi isim halinin olduğu bilinmektedir: yalın
(sıfır işaretli), suçlayıcı, datif, konumsal, ablatif, araçsal ve genetik. suçlayıcı
ve genel hali yalnızca belirli isim tamlamalarında kullanılır. Türkçe’deki nominal konular
sıfır işaretli isim tamlamalarıyla ifade edilir. durumunu belirleyen herhangi bir madde bulunmamaktadır.
Belirli ve belirsiz nominal konular. Ancak bi(r) rakamı ‘bir’ olarak kabul edilebilir
gösterildiği gibi isteğe bağlı bir belirsizlik belirteci olarak (Küntay, 1997’den sonra Dede, 1986)
aşağıdaki örnekte:
bir çocuk ev – in – dençık – mIs (Küntay, 1997’den sonra)
INDEF çocuk evi-GEN-ABL go.out-EVID
“Bir çocuk evinden çıktı”
Belirsiz bir rakamının varlığı, aşağıdaki varlığın yeni olduğunu gösterir.
dinleyiciye tanıtıldı. Bir’in yokluğu ilgilinin belirsizliğini ortadan kaldırır.
isim işaretlenmemiş, durumsal bağlama ve/veya dinleyicinin çıkarımına bırakılmıştır
bilgileri dolduracağınız sistemdir. Erguvanlı-Taylan ve Zimmer (1994) şunları özetlemektedir:
açısından farklılaştırılmış dört farklı doğrudan nesne yapısını takip ederek
parametrelerin kesinliği ve özgüllüğü:
1) belirli doğrudan nesne; burada NP nesnesinin baş adı şu şekilde işaretlenir:
belirtme eki -(y)I;
2) belirsiz artikel bir ve suçlayıcı işaretli belirsiz doğrudan nesne
baş ismin üzerinde;
3) belirsiz artikel ile belirsiz doğrudan nesne ve üzerinde durum işareti bulunmaması
baş isim;
4) üzerinde belirsiz bir makale veya herhangi bir durum işareti bulunmayan belirsiz doğrudan nesne
baş isim.
Küntay (1997, s.95) Türkçedeki belirli ve belirsiz isim şekillerini özetlemektedir.
aşağıdaki tabloda:
Tablo 2. Türkçede belirli ve belirsiz şekiller
Dilbilgisel rolü Kesin Belirsiz
Konu çıplak isim bir isim
Doğrudan nesne adı-ACC bir isim-ACC, çıplak isim, bir isim
Eğik nesne adı- Vaka bir isim- Vaka
